Binnenland Samenleving
Een verhuis naar een woonzorgcentrum kan een psychiatrische aandoening doen heropflakkeren. Foto: (GF)
Bij bijna 1 op de 5 ouderen in woonzorgcentra is tijdens zijn leven een psychiatrische aandoening vastgesteld, zoals een depressie of verslavingsproblematiek. Maar psychiatrische begeleiding behoort niet tot het standaard aanbod in woonzorgcentra. “Zowel voor de bewoners als het personeel leidt dit tot moeilijke situaties”, klinkt het bij koepelorganisaties Zorgnet-Icuro en Vlozo.
De bewoners van woonzorgcentra hebben steeds grotere zorgnoden: lichamelijk, maar ook mentaal. Uit een bevraging van de Odisee Hogeschool in 24 rusthuizen blijkt dat bij 18 procent van de bewoners ooit een psychiatrische aandoening is vastgesteld.
Meestal zijn het mensen die tijdens hun leven te maken kregen met depressie, maar ook met bijvoorbeeld verslaving, psychotische stoornissen of persoonlijkheidsstoornissen. Bijna de helft van die groep heeft naast die psychische kwetsbaarheid ook dementie.
Naast de mensen die opgenomen zijn in deze cijfers is er ook nog een groep rusthuisbewoners die wel psychisch lijdt, maar nooit een diagnose kreeg.
Anderzijds is de aandoening niet bij iedereen nog even actief, aangezien het gaat over mensen die op een bepaald moment in hun leven een psychiatrische diagnose kregen. "Maar de problemen kunnen wel altijd terug opspelen", zegt onderzoekster Katrin Gillis (Odisee Hogeschool en Universiteit Antwerpen). "Als je ooit een depressie hebt gehad, is een destabiliserende factor altijd een risico om te hervallen. En verhuizen naar een woonzorgcentrum is op zich vaak al zo’n destabilisatie.”
Dat er meer mensen met een psychische kwetsbaarheid in de woonzorgcentra verblijven, komt onder meer door de afbouw en heroriëntering van bedden in de geestelijke gezondheidszorg, verduidelijkt Gillis. “Psychiatrische verzorgingstehuizen zijn daardoor sneller geneigd om mensen die ouder zijn dan 65 door te laten schuiven naar een woonzorgcentrum.”
Lijden te laat opgemerkt
De woonzorgcentra beseffen dat een goede woonomgeving belangrijk is voor wie een verleden heeft van psychisch lijden. "Maar zij hebben de kennis noch de middelen om hen goede zorg te bieden", zegt Johan Staes van de sectorfederatie van privé-woonzorgcentra Vlozo.
De medewerkers zijn er niet voor opgeleid, en de woonzorgcentra hebben al niet genoeg geld voor de gewone basiszorg
“De medewerkers zijn er niet voor opgeleid, en de woonzorgcentra hebben al niet genoeg geld voor de gewone basiszorg. Zowel voor het team als voor de bewoners leidt dit tot moeilijke situaties.”
Ook het Vlaams netwerk van zorgorganisaties Zorgnet-Icuro vraagt meer opleiding, ondersteuning én middelen: "In de woonzorgcentra is er nagenoeg geen gefinancierde psychologische hulpverlening. Sommige woonzorgcentrahebben een (deeltijdse) psycholoog in dienst, maar krijgen daar geen financiering voor."
Doordat het personeel niet genoeg opgeleid is, trekken ze geregeld te laat aan de alarmbel als de psychische gezondheid van bewoners verslechtert, zegt Katrin Gillis. “Ze herkennen het psychisch lijden te laat, onder meer omdat ze gedragsveranderingen te snel toeschrijven aan dementie, iets waar ze wel veel ervaring mee hebben.”
Psychologische zorg naar woonzorgcentra halen
Er is dus dringend meer opleiding voor het personeel nodig, maar ook de financiering van de woonzorgcentra moet anders, zegt Gillis: "De financiering is vooral gericht op de fysieke en cognitieve noden, maar de psychische noden worden op geen enkele manier in rekening gebracht. Dat leidt er zelfs toe dat woonzorgcentra soms ouderen met mentale problemen weigeren omdat er te weinig financiering tegenover staat."
Woonzorgcentra weigeren soms ouderen met mentale problemen omdat er te weinig financiering tegenover staat
Daarnaast zouden de woonzorgcentra ook meer ondersteund moeten worden vanuit de psychiatrische centra, meent Gillis. "Die hebben expliciet de opdracht om ook buiten hun eigen muren mensen met een psychiatrische kwetsbaarheid te ondersteunen. Dat gebeurt ook bij 65-plussers die via de thuiszorg opgevolgd worden, maar er is in Vlaanderen geen regelgeving die die psychiatrische zorg ook structureel naar de woonzorgcentra haalt."
Er zijn hier en daar wel rusthuizen die samenwerken met een psychiatrisch centrum in de buurt, maar dat hangt af van de goodwill van beide partijen. "Iedereen erkent de nood, maar er zit geen regelgevend kader achter en daardoor komt zo'n samenwerking lang niet overal van de grond", zegt Gillis.
Bekijk: de journaalreportage over psychische problemen bij mensen in woonzorg
Videospeler inladen...
Meest gelezen
- Politiek Een "boekhouder" en "zeker geen tafelspringer": wie is kersvers Vlaams formateur Matthias Diependaele? 14:15
- Liveblog Liveblog formatie - Bart De Wever krijgt nog een week extra voor zijn federale informatieopdracht Update 17:37
- Brussel Open VLD vraagt hertelling Brusselse stemmen voor Vlaams Parlement 16:53
- Hasselt 6-jarige stepper in levensgevaar na aanrijding door lijnbus in Hasselt 15:28
- Graspop Metal Meeting Parkings Graspop heel weekend gesloten en capaciteit camping beperkt: hoe raak je er en waar kan je nog kamperen? 15:25
- Midden-Oosten Vlamingen op bedevaart in Mekka, waar temperaturen oplopen tot 50 graden: "Nog nooit meegemaakt" 17:01
- Verenigde Staten Virginia (105) ontvangt na meer dan 80 jaar masterdiploma van Stanford 17:12
- Blankenberge Politie start onderzoek naar lijkschennis in uitvaartcentrum in Blankenberge: jongen van 16 zou verplaatst en opgetil... 12:37
- Binnenland Na (veel) regen komt eindelijk zonneschijn: volgende week meestal droog met temperaturen tot 28 graden Update 11:08
- Vlaamse verkiezingen Strenger voor werklozen en lagere erfbelasting: hierover is Vlaamse 'raketcoalitie' het volgens partijprogramma's al ... di 18 jun 15:06
